DUYGULAR ve MASKELER
İnsan, duygularıyla yaşayan bir varlıktır; sever, kızar, üzülür, hüzünlenir, öfkelenir. Bunların hepsi dışa vurulan duygulardır. Bir adamın arabasını çarptığında kızıp bağırması onun öfke duygusunu, kalbi kırılan bir kadının ağlaması onun hüzün duygusunu, bir çocuğun aşırı hareket edip ortalığı sürekli dağıtması ise onun agresiflik duygusunu gösterir. Bunların her biri duyguların dışavurum şekilleridir.
“Âlem, görünenden çok görünmeyendir.”
Gördüklerimizden daha fazlası aslında görünmeyen kısımdadır. Feraset de görünene bakıp, görünmeyeni görebilmek; anlatılanı işitip söylenmeyeni duyup anlayabilmektir. Arabasını çarptığı için kızıp bağıran adamın dışavuran duygusu öfke gibi gözükse de aslında bu duygu onun maske duygusudur. Kişiye bakınca görüp fark ettiğimiz, bize yansıyan ilk duygu o kişinin maske duygusudur ve aslında kişinin gerçekteki duygusu bu değildir. Çünkü şuuraltı böyle çalışmaktadır. Bu yüzden “duygularına yenilmek” diye bir deyim vardır. O andaki, duygu maske değil de gerçek duygu olsaydı, “duygularına yenilme” denmezdi...
Görünen maske duyguya o anda hizmet ederek, altta yatan duygu tatmin olur. Örneğimizdeki öfkeli adamı tekrar ele alalım. Filmi geriye sardığımızda bu kişi, kardeş kıskançlığı yaşıyor olabilir veya arkadaşları arasında güçsüz görülüyor olabilir. Bu türden içeride yatan alt duygular, maske duygular ile kendini günlük hayatta tatmin eder. Arabayı çarpan kişi bağırarak veya direksiyona yumruk atarak alttaki duyguyu baskılar ve tatmin olur. Buradaki davranış içten içe “Kardeşimi kıskanmama rağmen kendimi var etmeye çalışıyorum” veya “Ben güçlü bir erkeğim” mesajı vermektedir.
Benzer şekilde okul çağındaki bir çocuğun da sürekli kaygı duyması bir maske duygudur. Bunun temelinde de takdir görememe yatmaktadır. Diğer bir ifadeyle çocuğun duyduğu kaygının altında “Ben ne yaparsam yapayım benim yanımda olacak mısınız? Ben sizin için her türlü yeterli miyim? Ben niye varım? Ben değerli miyim?” soruları ve duyguları vardır.
Asıl temel duyguyu bilmeden maske duyguya göre çözüm aramak, çözümsüzlüğe götürür. Maske duygular fark edilmezse süreç uzar, belki de seneler geçer... Bu öyle bir durumdur ki maskeyi kaldırıp arkasındakileri görme yeteneğiniz başladığı zaman, artık sizden istenenlerin sebebini bile anlamaya başlarsınız.
Bir diğer husus da ego meselesidir. Maskenin arkasında ayarını kaçırdığınız zaman kişiyi duvardan duvara çarpabilme potansiyeline sahip ego vardır. Kişi, egosunu tatmin ettiğinde sizin bir kıymetiniz kalmaz. Bu yüzden de maskenin altında olanı görebilmek mühimdir. Çok yoğun istekler egonun ürünleridir ve karşınızda tehlikeli bir durum var demektir. Bu sebeple bir eylem gerçekleştirdiğinizde, durup düşünün. Sizden neyin istendiğine, neden ısrar edildiğine ve sizin başkasında neyi tatmin ettiğinize bakın. Bu aşamaya gelebilmek için de işe önce kendinizden başlayın, önce siz maskenizi çıkartın. Çünkü maskeleriniz, siz fark etmediğinizde çevreniz tarafından fark edilebilir.
Allahû Teâlâ Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurmaktadır: “Biz emaneti göklere, yeryüzüne ve dağlara teklif ettik, ama onlar bunu yüklenmek istemediler. Ondan korktular. Onu insan yüklendi. Şüphesiz insan, çok zalim ve çok cahildir.” (Ahzab suresi 72. Ayet).
Maskenin arkasındakileri görmeye önce kendinizden başlayıp, sonra çevrenizdekileri fark ettiğinizde gerçekliklerle dürüstçe yüzleşmiş ve ilahi tasarım seviyenize gelmiş olacaksınız. Ve işte o zaman her şey çok farklı olacak...
Biiznillahi Teâlâ...
Zeynep Işık Büyükbay